Komórki w organizmie człowieka
Ciało człowieka składa się z komórek. Ich liczba jest niepoliczalna. Wagowo można przyjąć, że średnio jedna komórka waży 1 nanogram, czyli na każdy kilogram ciała człowieka przypada bilion komórek. Objętościowo szacunek jest nieco inny. Komórka zajmuje objętość czterech miliardowych części centymetra sześciennego co świadczyłoby, że jest ich blisko pięciokrotnie mniej. Takie dywagacje i tak nic nie dają. Komórki mają różne rozmiary i rosną z różną gęstością.
37 bilionów komórek
Gdyby ciało człowieka składało się wyłącznie z krwinek czerwonych krwi, to w ciele człowieka byłoby 100 bilionów komórek na kilogram ciała. Natomiast komórki skóry są nieco inne i jest ich zaledwie pół miliarda na kilogram. Nieco więcej jest ich w komórkach tłuszczowych. Tworząc algorytm przeliczeniowy z podziałem na różne tkanki wyszłoby, że 70 kilogramowy człowiek ma jakieś 37 bilionów komórek. Oczywiście nadal liczba ta jest bardzo nierzetelna. Dlaczego? Ludzie różnią się umięśnieniem, wielkością tkanki tłuszczowej, mniej lub bardziej kościstą budową ciała. Również kolor skóry, czy kolor włosów daje różną liczbę komórek.
Komórka – podstawa życia
Komórki są niczym klocki lego. To z nich zbudowane jest nasze ciało. W przeciwieństwie do klocków każda komórka jest elementem żywym. Dzieli się, rośnie, oddycha, obumiera. Aktywnie uczestniczy w życiu organizmu. Wytwarza energię, bierze udział w transmisji różnych związków chemicznych, jest odpowiedzialna za różne reakcje powstające w organizmie. Komórki cechuje różne zaangażowanie w rozroście. Zauważono, że najłatwiej dzielą się i regenerują komórki macierzyste. Proces ten nazywany jest mitozą, podziałem, w którym z jednej komórki macierzystej powstają dwie komórki potomne o takiej samej budowie i liczbie chromosomów.
Komórki macierzyste
Ten fakt opisany przez mikrobiologów stał się przyczynkiem do wykorzystywania komórek macierzystych w regeneracji uszkodzonych i obumierających, a nawet starzejących się tkanek. Komórki macierzyste to najbardziej pierwotne komórki tworzące struktury żywego organizmu. W organizmie człowieka mamy różne komórki. Wyróżniamy wśród nich komórki nabłonkowe, gruczołowe, rozrodcze, ciałka krwi, komórki mięśniowe, nerwowe i inne.
Komórki macierzyste występują przede wszystkim w krwi pępowinowej i sznurze pępowiny. Przez to, że są pierwotne i nie mają wyspecjalizowanych zadań do budowy konkretnych tkanek mogą służyć do odbudowy i regeneracji dowolnych części organizmu. To właśnie posłużyło w medycynie do naprawiania ludzkich tkanek.

Komórki macierzyste z krwi pępowinowej
Pierwszym źródłem komórek macierzystych wykorzystywanych w lecznictwie był szpik kostny. Dopiero po latach zaczęto wykorzystywać komórki macierzyste znajdujące się w krwi pępowinowej i obwodowej. Co ważne takie pozyskiwanie komórek zyskało akceptację różnych środowisk, w tym religijnych z natury przeciwnym wszelkim pracom mikrobiologów.
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mogą być pobrane bezpośrednio po porodzie. Jest to kilkuminutowy, bezbolesny proces. Należy podkreślić, iż jest on w pełni bezpieczny zarówno dla matki, jak i nowo narodzonego dziecka.
Ostatnio dużo się mówi o tym, że tkanka tłuszczowa jest bogatym źródłem komórek macierzystych. Badania potwierdziły, że w tkance tłuszczowej jest blisko 70 razy więcej komórek macierzystych niż w szpiku kostnym i kilkaset razy więcej niż w krwi obwodowej. Komórki macierzyste z tkanki tłuszczowej mają również uniwersalne znaczenie, jeżeli chodzi o regenerację dowolnych tkanek organizmu.
Komórki macierzyste to nadzieja medycyny w leczeniu chorób. Mają też powszechne zastosowanie w medycynie kosmetycznej. W organizmie każdego człowieka tkanki macierzyste stanowią zaledwie 8%. Ich liczba jest uwarunkowana przez różne czynniki związane ze stanem zdrowia. Ingerowanie w ciało człowieka poprzez dostarczanie w konkretne tkanki komórek macierzystych to szansa na naturalną obronę organizmu przed chorobami i starzeniem się.
Znaczenie komórek macierzystych i sposób ich pozyskiwania
W czasie choroby, gdy ulegniemy jakiemuś wypadkowi, czy po prostu mamy jakiś uraz nasze, komórki ulegają uszkodzeniu. Także z czasem komórki po prostu się starzeją. W takich przypadkach, z pomocą „przychodzą” one – komórki macierzyste, interweniują w odbudowie i działają niczym mikroskopijni lekarze. Pierwszorzędnym dystrybutorem komórek macierzystych w naszym organizmie jest krew.
To ona dostarcza do poszczególnych narządów komórki macierzyste. Mikrobiolodzy uważają, że każdy narząd naszego ciała ma własne specyficzne komórki macierzyste. Powstają one na skutek hemopoezy, procesu wytwarzania komórek, który zachodzi w szpiku kostnym. Poza krwiotwórczym procesem wytwarzania komórek szpiku czerwonego w kościach, mamy również do czynienia z tworzeniem komórek macierzystych w tkance tłuszczowej, określany nazwą szpiku żółtego.
Komórki macierzyste pojawiają się już w początkowym okresie powstawania organizmu ludzkiego, gdy jest on na etapie embrionu. Mają one pierwszorzędne znaczenie, gdyż z nich powstają wszystkie tkanki naszego organizmu. Embrionalne komórki macierzyste pozyskiwane z odrzucanych zarodków są używane między innymi w leczeniu bezpłodności. Wyhodowane embrionalne komórki macierzyste potencjalnie mogą być pobudzone do tworzenia wszystkich tkanek naszego ciała. Dzięki temu mają największą naturalną zdolność do uzdrowienia chorych narządów.

Ze względów etycznych, jak i z uwagi na ryzyko odrzucania przez organizm komórek macierzystych pozyskiwanych z zarodków, opracowano metodę pozyskiwania komórek poprzez wymuszanie większego udziału odpowiednich genów w komórkach somatycznych. W ten sposób powstają sztuczne indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste, komórki iPS, IPSC. Metoda ta została opracowana w 2007 roku. W lipcu 2010 pojawiły się informacje, że komórki mezenchymalne znajdujące się w miazdze trzecich zębów trzonowych dają nadzieję uzyskiwania komórek iPS, gdyż zabieg odróżnicowywania z ich udziałem przebiega z wydajnością do 100 razy większą niż z udziałem fibroblastów skóry.
Wykorzystanie komórek macierzystych
Z uwagi na zdolności regeneracyjne komórek macierzystych naukowcy cały czas odkrywają nowe możliwości ich zastosowania w medycynie. Praktycznie możliwości w tym zakresie są nieograniczone. Np. u chorych po zawale serca można w ten sposób zregenerować serce. Takie osoby w przyszłości będą mogły uniknąć konieczności przeszczepu serca. Naprawa uszkodzeń wywołanych zawałem poprawia jego wydajność co prowadzi do poprawy działania całego organizmu. Zwiększa się wydajność pracy serca. Komórki macierzyste uzyskane z komórek somatycznych pacjenta dają gwarancję, że powstające tkanki nie będą odrzucone.
Lekarze widzą duże nadzieje w metodzie leczenia wielu chorób poprzez przeszczep komórek macierzystych. Dotyczy to różnych najczęściej spotykanych chorób wewnętrznych, w tym raka. Poza tym choroby serca, Parkinsona, stwardnienia rozsianego, udaru mózgu, choroby Huntingtona, uszkodzeń rdzenia kręgosłupa i wiele innych. Powszechne stosowanie komórek macierzystych to będzie przełom w dotychczasowej medycynie. Lekarze mówią, że już w następnym dziesięcioleciu metoda ta będzie powszechnie stosowana.
Już teraz wiele klinik wprowadza pionierskie, nowoczesne metody lecznicze oparte o przeszczep komórek macierzystych. Od lat prowadzi się przeszczep szpiku kostnego jako jedyną skuteczną metodą w leczeniu białaczki.
Przykłady z województwa łódzkiego:
W szpitalu w Brzezinach koło Łodzi od pięciu lat przeszczepem komórek macierzystych są leczone zwyrodnienia stawu kolanowego. Tą metodą jest regenerowana tkanka chrzęstna w kolanie. Komórki macierzyste są pobierane od pacjenta na kilka godzin przed zabiegiem. Specjalny separator z pobieranej cieczy wyodrębnia komórki macierzyste. Następnie są one pobudzane do namnażania i wstrzykiwane pacjentowi ze zwyrodnieniem kolana.
Łódzki szpital Salve od ośmiu lat prowadzi rekonstrukcję piersi z wykorzystaniem komórek macierzystych. To bezpieczna metoda umożliwiająca pełen powrót do normalnego życia po amputacji piersi spowodowanej rakiem.
Klinika Pulsmed oferuje pozyskiwanie komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej. Z mieszaniny komórek tkanki tłuszczowej (adipocytów) są uzyskiwane dorosłe komórki macierzyste (ADSC). W odpowiednich warunkach mogą posłużyć do wzrostu komórek neurogennych, wątrobowych, trzustkowych, serca, czy wspomagających hematopoezę. Tak pozyskiwane komórki macierzyste mogą posłużyć w leczeniu wielu chorób, czy chociażby w medycynie estetycznej.
Pobieraniem i przechowywaniem komórek macierzystych zajmuje się Polski Bank Komórek Macierzystych. Być może, kiedyś każdy nowo narodzony człowiek będzie miał deponowany materiał z komórkami macierzystymi aby służyły mu w dorosłym życiu jako materiał do regeneracji poszczególnych organów. W ten sposób komórki można byłoby leczyć lub/i sprawiać, żeby się nie starzały. To od lat jest wizja nieśmiertelności człowieka, a przynajmniej wydłużenia jego życia. Coś ta perspektywa wydaje się na razie dość odległa, to jej urzeczywistnienie mogłoby zrewolucjonizować podejście do niektórych chorób. Dać szansę osobom ciężko chorym, doświadczonym ciężkimi schorzeniami.
Lista chorób leczonych przy pomocy komórek macierzystych: ∗
Ostre białaczki
limfoblastyczna (ALL)
szpikowa (AML)
bifenotypowa
małozróżnicowana
Białaczki przewlekłe
przewlekła białaczka szpikowa (CML)
przewlekła białaczka limfatyczna (CLL)
młodzieńcza przewlekła białaczka szpikowa (JCML)
młodzieńcza białaczka mielomonocytowa (białaczka Naegelego) (JMML)
Zespół mielodysplastyczny
niedokrwistość oporna na leczenie:
(RA)
(RARS)
(RAEB)
(RAEB-T)
przewlekła białaczka mielomonocytowa (CMML)
Choroby spowodowane defektem komórki macierzystej
niedokrwistość aplastyczna (ciężka)
niedokrwistość Fanconiego
nocna napadowa hemoglobinuria (PNH)
Zespoły mieloproliferacyjne
ostra mielofibroza
mielofibroza
czerwienica prawdziwa
samoistna nadpłytkowość
Zespoły rozrostowe układu chłonnego
chłoniak nieziarniczy
ziarnica złośliwa
białaczka prolimfocytowa
Choroby fagocytów
zespół Chediaka-Higashi´ego
przewlekła choroba ziarniniakowa (CGD)
niedobór aktyny neutrofilowej
dysgeneza retikularna
Choroby związane z zaburzeniami lub brakiem funkcji enzymów
mukopolisacharydoza (MPS)
zespoły:
Hurlera (MPS-IH)
Scheie´a (MPS-IS)
Huntera (MPS-II)
Sanfilippo (MPS-III)
Morquio (MPS-IV)
Maroteaux-Lamy’ego (MPS-VI)
podkradania, niedobór beta-glukuronidazy (MPS-VII)
adrenoleukodystrofia
mukolipidoza II
choroby:
Krabbego
Gauchera
Niemanna-Picka
Wolmana
metachromatyczna leukodystrofia
Choroby histiocytów
rodzinna limfohistiocytoza z erytrofagocytozą
histiocytoza-X
hemofagocytoza
Dziedziczne anomalie krwinek czerwonych
talasemia beta
aplazja czysto czerwonokrwinkowa
niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
Dziedziczne zaburzenia układu odpornościowego
ataksja-telangiektazja
zaburzenia adhezji leukocytów
zespoły:
Kostmanna
DiGeorge’a
nagich limfocytów
Omenna
ciężka złożona niewydolność układu odpornościowego (SCID)
SCID:
z niedoborem deaminazy adenozynowej
z brakiem: limfocytów T i B
zwykła zmienna niewydolność układu odpornościowego
z brakiem limfocytów T i normalną liczbą limfocytów B
zespół Wiskotta Aldricha
zaburzenie proliferacji limfocytów sprzężone z chromosomem X
Inne choroby dziedziczne
zespół Lesch´a-Nyhana
hipoplazja chrząstek i włosów
trombastenia Glanzmanna
osteopetroza (marmurkowatość kości)
Dziedziczne zaburzenia krwinek płytkowych
amegakariocytoza (wrodzona małopłytkowość)
Choroby komórek plazmatycznych
szpiczak mnogi
białaczka plazmocytowa
makroglobulinemia Waldenströma
Inne nowotwory złośliwe
rak piersi
mięsak Ewinga
neuroblastoma (zwojak zarodkowy)
rak nerki

Niestety NFZ jak i wielu lekarzy broni się przed oferowaniem chorym tej metody leczenia. Zapewne przyczyn jest wiele, ale głównie chodzi o względy religijne. Dlatego też chorzy są skazani na nowoczesne metody leczenia za granicą lub w nielicznych klinikach prywatnych. Poza tym panuje powszechna, niczym nie podparta opinia, że komórki macierzyste mogą prowokować organizm do powstawania nowotworów. Owszem, były liczne odrzuty immunologiczne komórek macierzystych pozyskiwanych od innych osób. Aby zredukować to ryzyko wprowadzono właśnie wprowadzono sztuczne indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste pozyskiwane bezpośrednio od chorego u którego będą one stosowane. Powodzenie tej metody kwestionuje potrzebę magazynowania na zapas komórek macierzystych z krwi pępowinowej.
To wszystko powoduje, że tę metodę leczenia najczęściej wybierają chorzy w ostateczności przy nieuleczalnych śmiertelnych chorobach, rządni sukcesu „sportowcy” lub zdeterminowani do poprawy swego wyglądu celebryci i aktorzy.
Dodaj komentarz